Co dalej z jarzębami szwedzkimi przy ul. Szymanowskiego?

Już w środę, 26 marca, podczas sesji Rady Miasta Bydgoszczy odbędzie się głosowanie nad projektem uchwały, który zakłada zniesienie ochrony pomnikowej dla alei jarzębów szwedzkich (Sorbus intermedia) przy ul. Szymanowskiego.

Pierwotnie w skład alei wchodziło 45 drzew o obwodach pni od 32 cm do 225 cm, rosnących po obu stronach ulicy. Została uznana za pomnik przyrody w 1994 roku na podstawie rozporządzenia Wojewody Bydgoskiego (Dz. Urz. Woj. Bydg. z 1994 r. Nr 20, poz. 316) i do dziś pozostaje jedyną aleją drzew podlegającą ochronie pomnikowej w Bydgoszczy.

Co wiemy o jarzębach szwedzkich?

Jarząb szwedzki (Sorbus intermedia) to gatunek drzewa pochodzący z północnej Europy. Jest ceniony za dużą odporność na zanieczyszczenia powietrza i niekorzystne warunki miejskie, dlatego często sadzony jest w miastach jako drzewo alejowe. Charakteryzuje się szeroką, jajowatą koroną oraz ozdobnymi, błyszczącymi liśćmi z wyraźnym, białym spodem. Jesienią przyciąga uwagę pomarańczowo-czerwonymi owocami, które są ważnym pokarmem dla ptaków.

Jarzęby szwedzkie osiągają zazwyczaj wysokość do 15–20 metrów i dożywają wieku około 80–100 lat, choć w sprzyjających warunkach mogą żyć dłużej. Niestety, wiekowe drzewa, zwłaszcza w warunkach miejskich, mogą być podatne na próchnienie pni, grzyby pasożytnicze oraz zamieranie koron – co obserwujemy właśnie w alei przy ul. Szymanowskiego.

Co się dzieje z aleją?

W ostatnich latach systematycznie pogarsza się stan najstarszych drzew w alei. Od 2015 roku Rada Miasta stopniowo zdejmowała ochronę z kolejnych jarzębów – łącznie ochronę straciło 20 drzew. Aktualnie, według danych przedstawionych przez miasto, w alei rośnie 37 jarzębów – w tym 12 młodych, nasadzonych jako uzupełnienie. Spośród zachowanych starszych drzew aż 15 wykazuje poważne oznaki osłabienia, a tylko 10 starszych okazów oceniono jako będące w zadowalającym stanie sanitarnym.

W uzasadnieniu projektu uchwały wskazano, że aleja utraciła walory przyrodnicze i krajobrazowe, dla których objęto ją ochroną, a jej dalsze utrzymanie jako pomnika przyrody nie jest zdaniem władz zasadna. Podniesiono również argument bezpieczeństwa – osłabione drzewa mają stanowić zagrożenie dla użytkowników ul. Szymanowskiego.

W ramach przeprowadzonych przez nas oględzin stwierdziliśmy obecność błyskoporków szczotkowatych (Inonotus hispidus) na części drzew. Błyskosporki to grzyby zasiedlające drzewo przez rany, mogą doprowadzić do wyłamania konaru lub złamania pnia.

Co dalej?

Obserwujemy tę aleję od początku istnienia naszego stowarzyszenia – w maju 2020 roku zachwycaliśmy się piękną, wiosenną odsłoną ul. Szymanowskiego, co uwieczniliśmy na zdjęciach. Niestety od tego czasu dużo się zmieniło, widzimy, jak bardzo niszczeją te drzewa, a wszelkie próby przedłużenia świetności alei spełzają na niczym – młode okazy się nie przyjmują. To kolejny przejaw zmieniającego się klimatu i dowód na to, że w mieście coraz trudniej przetrwać niektórym gatunkom, które od lat zdobiły nasze otoczenie.

Mamy nadzieję, że mimo zdjęcia ochrony pomnikowej, zdrowe drzewa, które pozostały, jeszcze długo będą nas cieszyć, a w miejscu tych, które zniknęły, nasadzone zostaną bardziej wytrzymałe gatunki i że ulica ta wciąż będzie aleją pięknych drzew – nawet jeśli nie będą to już jarzęby szwedzkie.