Lasy społeczne będą mniejsze

2 lipca 2025 r. minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska ogłosiła zamknięcie kolejnego etapu prac nad tworzeniem lasów społecznych. Dla okolic Bydgoszczy i Torunia po raz drugi ogłoszono utworzenie lasów społecznych. Niestety obecnie proponowany obszar jest mniejszy niż koncepcja przedstawiona pod koniec ubiegłego roku.

Jak wyglądał proces wyznaczania lasów społecznych?

W październiku 2024 roku lokalny zespół ds. lasów społecznych – złożony z przedstawicieli Lasów Państwowych, samorządów i organizacji społecznych – opracował pierwszą propozycję wyznaczenia lasów o wiodącej funkcji społecznej wokół Bydgoszczy.  W Bydgoszczy proces był zdecydowanie mniej intensywny niż w innych miastach – zaledwie dwa spotkania robocze w dniach 1–2 października 2024 r. Raport cząstkowy dotarł do nas dopiero 18 października. Po jego upublicznieniu i przeprowadzeniu zbiórki uwag mieliśmy czas do 23 października na ich przesłanie – taki termin wyznaczyły Lasy Państwowe.

W listopadzie podczas II Ogólnopolskiej Narady o Lasach (ONoL), Ministerstwo Klimatu i Środowiska ogłosiło, że lasy społeczne zostaną wyznaczone w pięciu aglomeracjach: Warszawie, Wrocławiu, Katowicach, Kielcach oraz Bydgoszczy-Toruniu – na łącznej powierzchni 78 100 ha. Dla naszej aglomeracji wskazano obszar 14 024 ha. Równocześnie poinformowano, że do końca 2025 zostaną przeprowadzone niezbędne zmiany legislacyjne.

W marcu 2025 r. RDLP w Toruniu poprosiła nas o dodatkowe uzasadnienia dla zgłoszonych przez nas obszarów. Odbyło się też spotkanie w RDLP w Toruniu, w którym wziął udział nasz członek Michał Przybysz. Spotkanie dotyczyło doprecyzowania zgłoszonych przez nas w październiku uwag.

Nowe zapowiedzi, stare wątpliwości

Na początku lipca MKiŚ ogłosiło po raz drugi zakres lasów społecznych w aglomeracji Bydgoszcz–Toruń oraz zapowiedziało wprowadzenie tymczasowych ograniczeń dla gospodarki leśnej. Choć opublikowano ogólne mapy, to wciąż brak konkretnych informacji – które lasy będą całkowicie wyłączone z gospodarki leśnej, które objęte ograniczeniami, a które pozostaną bez zmian. Porównując propozycję z lipca 2025 do propozycji z listopada 2024 widzimy, że obszar lasów społecznych zmniejszył się z 14 024 ha do 13 500 ha. Nie wiemy też jak zmieni się gospodarka leśna na wskazanym obszarze. W trakcie spotkań wskazywaliśmy konkretne obszary do wyłączenia, ograniczenia i modyfikacji gospodarki leśnej. Na opublikowanych obecnie mapach nie ma tego rozróżnienia. Minister Hennig-Kloska powiedziała podczas konferencji, że dopiero teraz wyznaczone obszary będą “niuansowane”. Ministerstwo podało, że „w miastach, w których osiągnięto porozumienie co do obszaru, nie wyznaczano dodatkowych lasów społecznych. Obszar jest tożsamy z uzgodnionym przez uczestników procesu, a modyfikacje dotyczą jedynie korekty obszarów na podstawie uwag zgłoszonych przez MON, struktury własnościowej lub cech wydzieleń (np. usunięcie powierzchni nieleśnych)„. Oznacza to, że wypracowane przez nas jeszcze w październiku propozycje (w tym zgłoszenia, które do nas przesłano) nie zostały uwzględnione.

Do procesu włączono Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB). Ma on przygotować wytyczne dla planów urządzenia lasu, stworzyć standardy gospodarowania w lasach społecznych, wspierać zespoły lokalne i integrować dane społeczne oraz środowiskowe. Niestety, brak podstaw prawnych nadal stanowi poważny problem. Prace legislacyjne nad zmianą ustawy o lasach i przepisami wykonawczymi trwają już ponad rok i zakończą się najwcześniej w 2027 roku (wcześniej informowano, że zakończą się do końca 2025 roku). Bez nich cały proces opiera się na wewnętrznych ustaleniach i doraźnych wytycznych, które mogą się łatwo zmieniać.

Tymczasem… lasów wokół Bydgoszczy ubywa

Dla mieszkańców naszego regionu sprawa ma wymiar nie tylko symboliczny. W strategii dla Bydgoskiego Obszaru Funkcjonalnego jasno wskazano: powierzchnia lasów w naszym regionie maleje, mimo że w skali kraju i województwa notuje się wzrosty.

„Niekorzystnym procesem zachodzącym w Bydgoskim Obszarze Funkcjonalnym jest spadek powierzchni lasów, podczas gdy przeciętnie w Polsce i województwie kujawsko-pomorskim obserwowane były wzrosty”.

Projekt Strategii Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Bydgoskiego Obszaru Funkcjonalnego 2030+ s.67

Lasów ubywa w związku z budową drogi ekspresowej S10. Lasów ubędzie nam również jeżeli dojdzie do skutku budowa portu multimodalnego w Emilianowie. Między Bydgoszczą a Solcem Kujawskim planowana jest wycinka od 800 do nawet 1000 ha lasu pod tzw. „suchy port” – zaplecze logistyczne dla portów morskich Gdyni i Gdańska. Wycinką mają zostać objęte lasy w Leśnictwie Żółwin.