#ThrowAwayGoAway – międzynarodowa akcja przeciw marnowaniu papieru

Bierzemy udział w międzynarodowej akcji #ThrowAwayGoAway, by zwrócić uwagę na problem marnowania papieru i kartonu oraz związane z tym zapotrzebowanie na wycinki lasów.

Coraz więcej papieru

Opakowania papierowe są siłą napędową nowego światowego boomu na celulozę pierwotną i papier. Pomimo globalnych zobowiązań na rzecz powstrzymania wylesiania, przemysł celulozy kwitnie. Po okresie stagnacji pięć lat temu na całym świecie poczyniono ogromne inwestycje mające na celu zwiększenie mocy produkcyjnych w zakresie masy celulozowej i papieru. W Europie część rosnącego popytu pochodzi z handlu elektronicznego (dostarczanego w ogromnej liczbie jednorazowych pudełek kartonowych) oraz osób wymieniających opakowania plastikowe na opakowania papierowe do żywności na wynos i żywności w restauracjach. W 2020 r. mieszkańcy UE wyprodukowali o ponad 10 kg więcej papierowych odpadów opakowaniowych na osobę niż w 2012 r.

Mapa przedstawia planowane i proponowane nowe moce produkcyjne celulozy na całym świecie (szczególnie w Ameryce Południowej, Europie i Indonezji).

Jednorazowe opakowania papierowe to również kwestia sprawiedliwości i równości, która wiąże się z kosztami ludzkimi. Przemysł celulozowo-papierniczy jest jednym z głównych trucicieli na świecie i jednym z największych użytkowników słodkiej wody. Zużywa również cztery procent światowej energii i jest intensywnie chemiczny, zanieczyszczając rzeki i szkodząc ekosystemom.
Niniejszy raport zawierający studia przypadków ze Szwecji, Finlandii, Portugalii, Chile i Indonezji ukazuje koszty środowiskowe i ludzkie związane z przejściem na opakowania papierowe. Podczas gdy w bogatych gospodarkach używamy go do jednorazowych opakowań – od hamburgerów i saszetek z solą po pudełka z dostawą online, w wielu biedniejszych gospodarkach ludziom brakuje wystarczającej ilości pisania do druku książek, pisania i higieny. Ograniczanie zużycia jednorazowych opakowań papierowych w Europie oznacza także uznanie potrzeby sprawiedliwej globalnej dystrybucji papieru, która zapewni korzyści każdemu. Jedną z propozycji lepszej dystrybucji przedstawiło Environmental Paper Network.

Nawet w Europie firmy produkujące nadwyżki opakowań rzadko są obciążone pracą i kosztami postępowania z wytwarzanymi przez siebie odpadami. Pozostawia się to w gestii konsumentów indywidualnych i lokalnych władz miejskich, podczas gdy firmy w dalszym ciągu uzasadniają jednorazowe opakowania papierowe jako „opłacalne” rozwiązanie zamiast jednorazowego plastiku.

Recykling opakowań papierowych nie rozwiąże problemu

Jednym z powodów tak dużej popularności opakowań papierowych jest przekonanie, że można je łatwo poddać recyklingowi. W rzeczywistości wskaźniki recyklingu papieru spadają, a zmiany rynkowe związane z popytem na papier makulaturowy wyższej jakości sprawiły, że istniejąca globalna infrastruktura recyklingu papieru jest zarówno niewystarczająca technologicznie, jak i nieekonomiczna.
Opakowania papierowe stwarzają szczególne wyzwania zarówno pod względem recyklingu, jak i wykorzystania papieru pochodzącego z recyklingu. Istnieją dwa główne powody. Po pierwsze, recykling opakowań papierowych wymaga złożonej infrastruktury, którą trudno znaleźć. Oznacza to, że większość opakowań nie jest poddawana recyklingowi ani kompostowaniu, nawet jeśli jest napisane, że jest to możliwe.
Po drugie, nastąpił gwałtowny wzrost liczby opakowań „papierowych”, czyli opakowań z materiałów kompozytowych. Wiele rodzajów opakowań wytwarza się poprzez nakładanie warstw różnych materiałów, co znacznie utrudnia ich późniejszy recykling, a czasem wręcz uniemożliwia. Na przykład kubki papierowe są pokryte warstwami plastiku i bardzo rzadko poddawane są recyklingowi.
Włókna papieru można poddać recyklingowi tylko kilka razy, zanim ulegną całkowitemu rozkładowi. Oznacza to, że jakikolwiek wzrost ogólnego wykorzystania papieru do pakowania nieuchronnie ostatecznie zwiększy popyt na celulozę pierwotną, nawet przy najlepszych możliwych rozwiązaniach w zakresie recyklingu.

Rozporządzenie UE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych

Projekt unijnego rozporządzenia w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (tzw. PPWR – Packaging and Packaging Waste Regulation) ma na celu uwzględnienie praktycznie wszystkich rodzajów opakowań w UE, ale kwestia papieru stała się jedną z najważniejszych w negocjacjach. Głosowanie w Parlamencie Europejskim zaplanowane jest na wrzesień.

Kalendarium
20 września 2023 r.
Głosowanie nad poprawkami do PPWR w Komisji Środowiska Parlamentu Europejskiego
Październik 2023
Głosowanie na posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europejskiego
Listopad 2023 – 2024
Rozpoczyna się proces rozmów trójstronnych (próba znalezienia konsensusu między Parlamentem, Radą i Komisją).

Alternatywy?

Jeśli chodzi o opakowania, alternatywą dla papieru jednorazowego użytku jest ponowne użycie. Prawdziwe talerze, które można myć w profesjonalnych zmywarkach zamiast jednorazowych talerzy papierowych. Solidne skrzynie, które można używać w transporcie setki razy zamiast jednorazowych pudeł kartonowych. Szklane słoiki lub solidne plastikowe pudełka, które można wykorzystać do transportu gotowanej żywności. Istnieją już firmy, które wdrażają te rozwiązania, w tym małe firmy opisane w tym raporcie, a także większe firmy, które zjednoczyły się w ramach nowego sojuszu na rzecz ponownego wykorzystania przedsiębiorstw.
Jako konsumenci w Europie tak naprawdę nie mamy zbyt dużej i bezpośredniej kontroli nad opakowaniami naszych produktów. Indywidualne wybory dotyczące tego, jak i gdzie robimy zakupy, są ważne, ale na politykę UE i państw nie będziemy mieć w ten sposób wpływu. Jako obywatele możemy jednak zwracać uwagę na potrzebę systemowych zmian w naszej infrastrukturze związanej z opakowaniami i gospodarką odpadami. W ankiecie przeprowadzonej na początku 2023 r. dla Fern, ponad dwie trzecie ankietowanych Europejczyków wskazało, że jest zaniepokojonych wzrostem liczby opakowań z papieru i tektury.

Ilość opakowań wzrosła o dwadzieścia procent w ciągu ostatnich dziesięciu lat, w tempie przewyższającym wzrost gospodarczy w Europie. Ważne jest, aby położyć kres tej tendencji i ostatecznie zmniejszyć ilość produkowanych, zużywanych i wyrzucanych opakowań. Można to osiągnąć poprzez wdrożenie wydajnych systemów ponownego użycia i odejście od jednorazowych opakowań. W kilku krajach UE obowiązują już przepisy promujące opakowania wielokrotnego użytku dla sektora dań na wynos, a na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym istnieją już firmy przechodzące na systemy opakowań wielokrotnego użytku, częściowo wspierane przez przepisy dotyczące ponownego użycia.

Jak się włączyć?

Udostępnij wpis/post/twitt w swoich mediach społecznościowych – oznacz polskich europarlamentarzystów/ki

Wyślij maila – treść maila do przekopiowania znajdziesz tutaj, a pod tym linkiem znajdują się adresy mailowe europosłanek i europosłów.

Opracowano na podstawie materiałów Enviromental Paper Network